Boute ecologie water & advies - Reuseldal: integraal beekherstel

Het Reuseldal ligt in de gemeente Reusel – De Mierden. Het gebied kenmerkt zich door een sterk agrarisch karakter, een landgoederenzone en een aantal natte natuurparels. In het Reuseldal stromen de beek De Reusel en de Belevense Loop. De Reusel is in het verleden grotendeels gekanaliseerd en het water is voedselrijk, maar ook ijzerrijk door kwel. Dit biedt weinig kansen voor het in stand houden van een gezonde waterfauna. Er is sprake van locale wateroverlast bij veel regen en droogte in de landgoederen en Natte Natuurparels. In het gebied is weinig ruimte voor waterberging. De oevers van de Belevense Loop zijn steil en onbegroeid, en niet gunstig voor de migratie van dieren.

Waterschap De Dommel, de gemeente Reusel – De Mierden en het Brabants Landschap willen dit gebied samen inrichten, zodat er ruimte ontstaat voor integraal herstel van het Reuseldal. Naast de doelen van het waterschap, ontwikkelen van waterbergingsmogelijkheden, verbetering van waterkwaliteit en de ontwikkeling van een ecologische verbindingszone wordt er ingezet op vergroting van de belevingswaarde van het landschap, cultuurhistorie en archeologie, natuurontwikkeling en de aanleg van recreatieve voorzieningen.

In het ontwerp, dat door DHV in 2008 is opgesteld, is een groot aantal maatregelen opgenomen dat leidt tot een gezonde beek in een gevarieerd landschap.

De historische loop van De Reusel en de historische verkavelingpatronen hebben als inspiratiebron gediend voor het ontwerp van de nieuwe beekloop en inrichting van het landschap. De beek krijgt zijn meanderende karakter zodat de natuurlijke dynamiek hersteld wordt. De kavels worden voorzien van randbeplanting. Hiermee worden oorspronkelijke patronen opnieuw zichtbaar in het landschap. Lijnvormige waterelementen benadrukken het historische patroon en vormen met poelen nieuw leefgebied voor verschillende flora en fauna.

Met een eigentijds ontworpen landschapselement, de zogenaamde zuiveringsbeemden, wordt het water gezuiverd. In natuurlijke laagtes wordt water geborgen. Het natuurdoeltype nat schraalgrasland kan zich ontwikkelen als de fosfaatrijke toplaag wordt afgegraven. Met de aanleg van poelen, en struweel worden leefgebieden versterkt en nemen de natuurwaarden binnen het gebied sterk toe. Het gebied wordt beter toegankelijk door aanleg van nieuwe wandel- en struinpaden.

Als resultaat van de integrale samenwerking met alle belanghebbenden is een plan ontstaan, dat door de grote verscheidenheid aan inrichtingselementen en -maatregelen de Reusel weer tot een gezonde beek maakt en de landschappelijke kwaliteit van het beekdal toeneemt.

Mijn inbreng als (senior) adviseur ecologie en waterkwaliteit bestond uit het mede opstellen van het ontwerp voor het Reuseldal. Nadruk lag daarbij op:

beekherstel conform historische situatie,
het opstellen van waterkwaliteitsmaatregelen,
toetsen van de haalbaarheid van natuurdoelen in het gebied in relatie tot fosfaatonderzoek (B-Ware),
het opstellen ontwerp zuiveringsbeemden,
de inrichting van een ecologische verbindingszone,
Natura2000 doelen en opstellen maatregelen (Habitatrichtlijnsoorten).